خالقان گل‌پری و گل‌نسا

خیلی زود ایستادن روی پای خود را یاد می‌‍‌گیرد زیرا از کودکی مادری قوی، فرهنگی و مستقل را بالای سر خود داشته که حاضر نبوده است به دلیل شرایط، عزت نفسش را زیر سؤال ببرد. او هم مادر را الگو قرار می‌دهد و انواع هنرهای دستی را از همان سال‌های دبیرستان می‌آموزد تا امروز که نه‌تنها خود و خانواده‌اش مشغول تولید محصولات هنری هستند بلکه ده‌ها بانو و کودک کار در سطح شهر مشهد در این تولیدات سهیم‌اند، بانوانی که بیشتر آن‌ها به هر دلیلی سرپرست خانواده‌اند.

سعیده صفار شرق در خانه‌اش در محله رحمانیه،‌ کارگاهی نقلی و دنج برای خودش دست و پا کرده و با ابزاری که دارد، ساخت عروسک، مگنت و کارهای خمیری را انجام می‌دهد. این‌ها تنها هنر سعیده نیست و مرواریددوزی، سوزن‌‌دوزی و گل‌دوزی هم از دستش برمی‌آید.

کم‌هزینه و ارزشمند

قرارمان با این بانوی هنرمند در خانه‌اش در محله رحمانیه است. اتاق کارش پر از عروسک‌هایی است که تازه درست شده و کنار پنجره چیده‌ شده‌اند تا خشک شوند. در یک گوشه عروسک‌های زیادی در بسته‌بندی‌ها قرار گرفته‌اند. در گوشه‌ای دیگر، خمیری که برای کار آماده است دیده می‌شود و در قسمتی دیگر، عروسک‌هایی که هنوز چشم ندارند یا کامل نشده‌‌اند.

هنرمند سی‌وسه‌ساله مشهدی درباره این هنر می‌گوید: از دوران کودکی در ذهنم طراحی و آن‌ها را رنگ‌ می‌کردم. حتی شخصیت کارتونی را در خیالم می‌ساختم، از شاهزاده خانم‌ها گرفته تا ابرقهرمان‌ها. همیشه دلم می‌خواست این شخصیت‌های دیجیتال را کنار خودم ببینم و با دست لمسشان کنم تا اینکه اتفاقی چند عروسک مینیاتوری در اینترنت دیدم که با خمیر درست شده بودند. با دیدن این تصاویر، جرقه ساخت شخصیت‌های خمیری با دست‌های خودم در ذهنم خورد.

سعیده ادامه می‌دهد: چند فیلم درباره ساخت عروسک‌های خمیری دانلود کردم و چم و خم کار را به‌راحتی آموختم. این هنر تجهیزات پیچیده‌ای ندارد. مهم‌تر از همه خمیر است که به صورت آماده و به نام «خمیر فیمو» در بازار یافت می‌شود. هم‌چنین می‌توانید ترکیبی از چسب چوب، نمک، گلیسیرین، وازلین و مقداری آب را روی حرارت مستقیم بگذارید و خمیر دست‌ساز تهیه کنید.

برای شکل دادن به خمیر، باید وسایلی داشته باشیم که در خانه پیدا می‌شود، وسایلی مثل چاقو، وردنه و ... . برای رنگ‌آمیزی هم از رنگ‌روغن، آکرولیک و فلورسنت ‌استفاده می‌کنم. خوبی کار این است که با وسایل ابتدایی و ساده‌ای که در خانه دارید می‌توانید یک شاهکار هنری بسازید که همه برای خرید آن دست‌به‌جیب می‌شوند.

از برنامه‌های کودک ایده می‌گیرم

سعیده صفار شرق بانویی پرانرژی است که تاکنون همه پستی‌بلندی‌های کارش را به جان خریده است. از ابتدای مصاحبه، بار‌ها به همراهی و حمایت خانواده و همسرش اشاره می‌کند و می‌گوید بدون همراهی آن‌ها موفقیت و گستردگی کار امروزش ممکن نبود. به یاد دارد اولین کاری که با خمیر درست می‌کند چند تا عروسک پو، پت و مت و ... بوده‌اند که برای اقوام و خویشان آماده کرده است و بسیار هم مورد توجه قرار گرفته‌اند.

برای ساخت آن‌ها هم بیشتر از کتاب‌های داستان بچه‌ها و برنامه‌های کودک ایده می‌گیرم و با خلاقیت خودم تلفیق می‌کنم

او می‌گوید: مگنت‌های روی یخچال، عروسک‌های خمیری، گل‌های روی صابون برای جهیزیه، گلدان‌های کاکتوس، گلدان‌های گل، سبد میوه، عروسک‌های تزیینی روی مداد و خودکار و ماگ‌های فانتزی از نمونه کارهای من هستند. در کل، هر کاری با خمیر خوب شود و مردم دوست داشته‌باشند درست می‌کنم. برای ساخت آن‌ها هم بیشتر از کتاب‌های داستان بچه‌ها و برنامه‌های کودک ایده می‌گیرم و با خلاقیت خودم تلفیق می‌کنم.

کارآفرینی برای بانوان سرپرست خانوار

هنرمند ساکن محله رحمانیه تاکنون برای بسیاری از بانوان سرپرست خانوار و کودکان کار اشتغال‌زایی کرده است. تعدادی از بانوانی که حالا با او کار می‌کنند از طریق نمایشگاه‌ها و غرفه‌های محلی با سعیده آشنا شده‌اند. او در مسجد محله و فرهنگ‌سراها آموزش می‌دهد. عده‌ای هم در فضای مجازی با او و هنرش همراه می‌شوند.

خودش می‌گوید: اکنون بانوان و کودکان کار در محلاتی مانند رسالت، چهاربرج، شهرک رضویه و ... برای این مجموعه کار می‌کنند. وقتی برای تحویل مواد اولیه یا دریافت کار‌ها به سراغشان می‌روم و می‌بینم در مقایسه با قبل که بیکار بودند اوضاعشان روبه‌راه‌ شده‌است، خیلی خوشحال می‌شوم. بانویی با ما کار می‌کند که چند دختر دارد اما شوهرش محکوم به حبس ابد است. این مادر یک‌تنه با دست‌سازه‌های خمیری، زندگی‌اش را می‌چرخاند.

سفرمجسمه‌ها تا خارج از کشور

این روزها بازار کار سعیده تا آن سوی مرزها هم رفته است: کار تولید را انجام می‌دادم اما باید فروش را هم در نظر می‌گرفتم. فروش محصولاتم از اقوام و همسایه‌ها شروع شد اما کم‌کم کارم را وسعت دادم. دقت، ظرافت، انتخاب و ترکیب رنگ مناسب نکات بسیار مهمی در پرفروش ‌شدن کارهاست، عواملی که در سازه‌های من دخیل هستند. 

ذوق بچه‌ها وقتی عروسک‌ها را در دست دارند خیلی زیباست

علاوه بر این‌ها در کلاس‌های موفقیت، راه‌های کسب‌وکار و مهارت‌های بازاریابی هم شرکت کردم. این کلاس‌ها و همایش‌ها دید من را به عنوان یک کارآفرین بسیار وسعت داد و سبب شد کارهایم را به شهرها و حتی برخی کشورهای دیگر هم بفرستم. برای نمونه، یک ایرانی نمادهایی از شب یلدا را سفارش داد و با این دست‌سازه‌های خمیری، یک سنت کهن ایرانی را به همسایگان خودش در انگلستان معرفی کرد.

فراموشی کلاس‌های گران‌قیمت

سعیده می‌گوید: تولید این عروسک‌‌ها ظریف، سخت و وقت‌گیر است اما وقتی ساخت آن‌ها تمام می‌شود، کلی لذت می‌‌برم. آن‌ها را با عشق درست می‌کنم و خوشحالم که هم‌بازی بچه‌ها می‌شوند. ذوق بچه‌ها وقتی عروسک‌ها را در دست دارند خیلی زیباست. تازه همه عروسک‌های من اسم دارند. اگر لباس کردی برتن داشته‌باشند، نام آن‌ها روژان و روناک است و اگر تن‌پوش لری یا شمالی داشته‌باشند، می‌شوند گل‌نسا و گل‌پری. احساس می‌کنم کودک درونم هم‌چنان فعال است.

او یک نصیحت هم برای بانوان علاقه‌مند دارد: همیشه به دنبال علاقه‌تان بروید و برایش وقت بگذارید. کلاس‌های گران‌قیمت را فراموش کنید! با جست‌وجو در اینترنت، کلی آموزش رایگان پیدا می‌‌کنید. فقط باید خلاق و صبور باشید. فکر نکنید اگر امروز به هنری دست پیدا کردید، فردا منبع درآمد می‌شود. نه! سختی بسیار است و موفقیت مستلزم صبر و حوصله‌.